Zapewnienie właściwej wentylacji domu jest niezwykle ważne nie tylko dla samopoczucia i stanu zdrowia mieszkańców, ale także kondycji samego budynku — zła cyrkulacja powietrza obniża jego jakość oraz sprzyja gromadzeniu się wilgoci i rozwojowi pleśni, grzybów i szkodliwych drobnoustrojów. Jednym z prostszych sposobów zapewnienia i utrzymania właściwego przepływu powietrza jest montaż nawiewników okiennych.
Co to jest nawiewnik?
Nawiewnik okienny to niewielkie urządzenie mechaniczne zapewniające kontrolowany przepływ powietrza przy szczelnie zamkniętych oknach. Cechuje go także bardzo prosta budowa — składa się z dwóch części: zewnętrznej czerpni i wewnętrznego regulatora. Łączy je ze sobą przygotowany do tego otwór w ramie okna (przy oknach drewnianych i PCV) lub specjalny kanał (przy oknach aluminiowych). Urządzenia te można montować w już wprawionych oknach lub kupić od razu okna z fabrycznie zamontowanymi nawiewnikami. Nawiewnik chroni także przed dostawaniem się do wnętrza owadów — umieszczona w czerpni siatka całkowicie je zatrzymuje (warunkiem prawidłowego funkcjonowania jest oczywiście właściwie przeprowadzony montaż). Nawiewniki okienne mogą mieć różne sterowanie stopniem rozwarcia i na tej podstawie podlegają klasyfikacji.
Rodzaje nawiewników okiennych
Najbardziej ogólny podział nawiewników obejmuje dwie grupy — ręczne i automatyczne. Nawiewniki automatyczne podlegają dalszemu podziałowi i najczęściej wyróżnia się trzy ich rodzaje: higrosterowane, ciśnieniowe i dwusystemowe (hybrydowe).
Ręczne
W ich przypadku sterowanie odbywa się wyłącznie za pomocą ręcznie sterowanej przekładni, najczęściej w formie dźwigni lub pokrętła. Nawiewniki tego typu pozwalają na sterowanie rozwarciem klapy regulatora, a tym samym szerokości dostarczanego strumienia powietrza, w sposób płynny lub skokowy (spotykany raczej w starszych modelach). Niewątpliwą zaletą takich nawiewników jest niska cena i maksymalnie prosta budowa. Za wadę zaś trzeba uznać uciążliwość eksploatacji — trzeba ciągle pamiętać o odpowiednim regulowaniu stopnia otwarcia. Może to prowadzić do wyraźnego obniżenia temperatury w mieszkaniu, jeśli zapomni się o przymknięciu nawiewników przy zimowym wyjściu. Sprawia to, że ten typ nawiewników powoli wychodzi z użycia. Zwłaszcza, że nawiewniki automatyczne również wyposażone są w ręczne regulatory.
Automatyczne
Aktualnie najpopularniejsza grupa nawiewników. Głównie ze względu na wygodną eksploatację — nie trzeba w ogóle ingerować w ich pracę i wystarczy jedynie co jakiś skontrolować ich stan. Przy czym warto dodać, że są to urządzenia bardzo trwałe i nie podlegają praktycznie żadnej konserwacji poza sporadycznym czyszczeniem elementów zewnętrznych. Czynnikiem warunkującym dalszą klasyfikację jest tutaj element sterujący, a tym samym zasady działania danego nawiewnika.
Higrosterowane
Ten typ nawiewników reaguje na zmiany wilgotności względnej powietrza w danym pomieszczeniu — im jest wyższa, tym szerzej otworzy się nawiewnik i większa będzie ilość dostarczonego powietrza. Elementem odpowiedzialnym za sterowanie jest tutaj higrometr. Jak już wspomniano, nawiewniki te mogą być także ręcznie blokowane na wybranym stopniu otwarcia.
Ciśnieniowe
Działają one na podstawie różnicy ciśnienia powietrza pomiędzy zewnętrzem a wnętrzem pomieszczenia. Za sterowanie stopniem otwarcia odpowiada tutaj płat aluminium o aerodynamicznym kształcie, reagujący na prędkość strumienia napływającego powietrza (odpowiednio wznosząc się i opadając) i unoszący się bezpośrednio w nim. Nawiewniki tego typu posiadają również blokadę ograniczającą ilość napływającego powietrza — intensywność wymiany nie wzrasta nawet przy złych warunkach pogodowych (np. przy porywistym wietrze) i nie ma ryzyka wychłodzenia wnętrza. Modele ciśnieniowe są również wyposażone w element zmiany ustawień stopnia otwarcia obsługiwany ręcznie.
Dwusystemowe
Ten typ łączy w sobie cechy nawiewników ciśnieniowych i higrosterowanych — czerpnia reaguje na różnicę ciśnień, a ilość powietrza dostarczana do wnętrza jest sterowana przez higrosterowany regulator. Oczywiście są również wyposażone w ręczny regulator otwarcia.
Który typ nawiewników sprawdza się najlepiej w polskich warunkach pogodowych?
Bezsprzecznie najtrafniejszym wyborem w naszym typie klimatu będą nawiewniki ciśnieniowe lub hybrydowe. Działają one bowiem w pełni sprawnie niezależnie od warunków pogodowych, co jest niezwykle ważne przy długim sezonie grzewczym. Natomiast higrosterowane sprawdzają się lepiej w wilgotnych klimatach o małej rocznej amplitudzie temperatur (np. w krajach wyspiarskich). W Polsce zaś mają raczej sytuacyjne zastosowanie.
Jak dobrać liczbę nawiewników?
Celem określenia liczby potrzebnych nawiewników okiennych, trzeba określić sumę strumieni powietrza usuwanych kanałami wentylacyjnymi z pomieszczeń. Wartości strumieni dla poszczególnych pomieszczeń można znaleźć w Polskiej Normie PN-83/B-03430, której treść można łatwo znaleźć w Internecie. Następnym krokiem będzie podzielenie otrzymanego wyniku przez wydajność pojedynczego nawiewnika (czyli deklarowany przez producenta przepływ) i zaokrąglenie otrzymanej w ten sposób liczby do pełnych całości (zawsze w górę).
Pozostaje już tylko rozdzielenie ich na poszczególne pomieszczenia. Zasadniczo w każdym pokoju (włączając to kuchnię z oknem i kuchenką gazową) powinien być zamontowany przynajmniej jeden nawiewnik. Nie dotyczy to jednak łazienki, której powinno zapewnić się wentylację pośrednią. Przynajmniej dwa nawiewniki okienne powinny się znaleźć w pomieszczeniach o powierzchni przekraczającej 20 m2 (zwykle będzie to salon).
Gdzie zamontować?
Zgodnie ze wspomnianą wyżej normą (i jej późniejszymi zmianami Pr PN-B-03430/ Az3), nawiewniki okienne należy montować przynajmniej 180 cm nad podłogą (w praktyce najczęściej zakłada się je na wysokości dwóch 2 m od podłoża). Pozwoli to ogrzać się napływającemu powietrzu i wykluczy dyskomfort termiczny wewnątrz pomieszczenia, który towarzyszy zbyt nisko położonym nawiewnikom. Zwykle więc montuje się je w górnej części ramy bocznej lub górnej ramie okna. Jak wspomniano na początku, otwory na nawiewniki okienne mogą fabrycznie przygotowane przez producenta okien lub wycięte frezarką w już wprawionym oknie (ta druga opcja nie dotyczy okien aluminiowych).
Nawiewniki okienne z dodatkowymi funkcjami
Obecnie oferowane nawiewniki mogą także spełniać także dodatkowe funkcje dzięki odpowiednim elementom dodanym do ich konstrukcji. Najczęściej spotykane funkcje to:
- akustyczna — wyposażone w specjalny tłumik nawiewniki skutecznie blokują dochodzące z zewnątrz hałasy (np. związane z ruchem ulicznym).
- antysmogowa i antyalergiczna — specjalne, wymienne filtry umieszczone w czerpni pozwalają wychwytywać większość zanieczyszczeń i alergenów mogących dostać się do pomieszczenia — zatrzymują nawet 99% pyłu zawieszonego PM10 i do 80% pyłu zawieszonego PM2.5.
Podsumowanie
Dobór rodzaju nawiewników i ich liczby ma kluczowe znaczenia dla właściwej wentylacji budynku. Odpowiednie nawiewniki okienne to nie tylko wystarczająca ilość powietrza, ale także gwarancja komfortu termicznego, niezależnie od warunków atmosferycznych za oknem.
